Industrie- en dienstenbeleid: een nadere verdieping

In dit onderzoek wordt een overzicht gegeven van de wetenschappelijke stand van zaken op het gebied van het industrie- en dienstenbeleid. In dat kader komt een drietal verschillende invalshoeken aan de orde, namelijk een internationale vergelijking van de beleidspraktijk, het debat over 'competitiveness' en het onderscheidende karakter van industrie- en dienstenbeleid. Om te beginnen wordt de beleidspraktijk van een aantal OESO-landen nader bekeken. Uit deze vergelijking komt naar voren dat in de ge?ndustrialiseerde wereld grofweg drie typen industriebeleid onderscheiden kunnen worden: het Angelsaksische, Rijnlandse en Mediterrane model. Traditioneel verschillen deze prototypen sterk van elkaar wat betreft doelstellingen, instrumenten, institutionele vormgeving en aandachtspunten in het beleid. Toch lijkt er momenteel sprake te zijn van een zekere mate van beleidsconvergentie. Zo is het industrie- en dienstenbeleid van veel landen tegenwoordig gericht op het versterken van de 'competitiveness' van de nationale economie. Van dit begrip bestaat echter geen eenduidige definitie. Sommige auteurs brengen het concurrentievermogen van een land in verband met exogene comparatieve voordelen, terwijl anderen wijzen op het belang van endogeen bepaalde competitieve voordelen. Binnen de laatste stroming verschilt men bovendien van mening of het landen of juist bedrijven zijn die met elkaar concurreren. Deze verschillende stromingen komen ieder tot een andere invulling van het begrip industriebeleid. Tenslotte wordt in het voorliggende onderzoeksrapport aandacht geschonken aan het specifieke karakter van industrie- en dienstenbeleid ten opzichte van andere vormen van overheidsbeleid. Een belangrijk aspect hierbij is dat veelal getracht wordt met behulp van industriebeleid bepaalde vormen van marktfalen te corrigeren. Gezien het feit dat het niet mogelijk is een pasklaar antwoord te geven op de vraag wat industrie- en dienstenbeleid nu feitelijk inhoudt, worden verschillende kennislacunes gesignaleerd. Het onderzoek wordt afgesloten met een aantal vragen die in vervolgonderzoek beantwoord zouden moeten worden

Kwaliteitsinformatie en de marktaandelen van IVF-centra

Sinds 1997 zijn de prestaties van IVF-centra op internet onderling vergelijkbaar. Zorggebruikers lijken de beschikbare kwaliteitsinformatie te gebruiken. IVF-centra in de Randstad met een hoger percentage doorgaande zwangerschappen hebben een groter marktaandeel

Price competition among Dutch sickness funds

In general, competition enhances efficiency. On the market for health insurance free market competition, however, has unwanted side-effects. The existence of asymmetrical information can lead to adverse selection and cream skimming. Adequate risk-adjustment removes the incentives for cream skimming and balances the negative consequences of adverse selection. In an attempt to enhance efficiency, the Dutch government in 1992 introduced price competition between social health insurers in combination with risk-adjusted capitation payments. Our estimation results indicate that this has not resulted in altering market shares. Relatively cheap insurers did not enlarge their market share at the expense of their relatively expensive competitors. The introduction of competition among social health insurers has not been the success the Dutch government hoped for. Experiences in Belgium and Germany show that the Dutch difficulties are not exceptional. When equity considerations are high valued features of a health insurance system, it is difficult to introduce competition. To enhance efficiency, we recommend that the current capitation formula should be refined and that the insurers should be given more room for selective contracting of health care providers

Using the deductible for patient channeling: did preferred providers gain patient volume?

In market-based health care systems, channeling patients to designated preferred providers can increase payer’s bargaining clout, other things being equal. In the unique setting of the new Dutch health care system with regulated competition, this paper evaluates the impact of a 1-year natural experiment with patient channeling on providers’ market shares. In 2009 a large regional Dutch health insurer designated preferred providers for two different procedures (cataract surgery and varicose veins treatment) and gave its enrollees a positive financial incentive for choosing them. That is, patients were exempted from paying their deductible when they went to a preferred provider. Using claims data over the period 2007–2009, we apply a difference-in-difference approach to study the impact of this channeling strategy on the allocation of patients across individual providers. Our estimation results show that, in the year of the experiment, preferred providers of varicose veins treatment on average experienced a significant increase in patient volume relative to non-preferred providers. However, for cataract surgery no significant effect is found. Possible explanations for the observed difference between both procedures may be the insurer’s selection of preferred providers and the design of the channeling incentive resulting in different expected financial benefits for both patient groups

Hand in hand : op zoek naar de juiste balans tussen marktwerking en overheidsingrijpen in de gezondheidszorg

In Nederland en tal van andere landen wordt bij de organisatie van gezondheidszorg in toenemende mate gebruik gemaakt van marktprikkels. Dit betekent dat voor de afstemming van vraag en aanbod van zorg niet langer wordt vertrouwd op gedetailleerde aanbod- en prijsregulering door de overheid. In plaats daarvan speelt onderlinge concurrentie een steeds belangrijkere rol. Deze marktwerking vormt natuurlijk geen doel op zich, maar is een middel om te komen tot betere zorg tegen de juiste prijs. Dit is echter geen vanzelfsprekendheid, want de zorg is geen gewone markt. Marktordening in de gezondheidszorg is dan ook verre van eenvoudig. Er is sprake van een complexe zoektocht naar de juiste balans tussen marktwerking en overheidsingrijpen. Deze sluiten elkaar niet uit, maar dienen hand in hand te gaan. In het Nederlandse zorgstelsel is daarom gekozen voor gereguleerde marktwerking. Gerelateerd hieraan staan in deze oratie drie onderwerpen centraal. Ten eerste wordt ingegaan op het belang van effectief toezicht op eerlijke concurrentie. Helaas heeft de mededingingsautoriteit gedurende de afgelopen vijftien jaar bij een flink aantal ziekenhuisfusies het licht te gemakkelijk op groen gezet. Misbruik van regionale machtsposities ligt hierdoor op de loer. Ten tweede wordt benadrukt dat zorgverzekeraars het keuzegedrag van hun verzekerden moeten kunnen beïnvloeden. Verzekeraars staan in de contractonderhandelingen met zorgaanbieders namelijk sterker wanneer zij hen in ruil voor gunstige contractvoorwaarden meer patiënten kunnen toezeggen. Ten derde wordt besproken dat zorgaanbieders in het geval van tekortschietende prestaties, verkeerde investeringen en/of mismanagement failliet moeten kunnen gaan. Om onnodige financiële problemen te voorkomen, is het verstandig om het huidige verbod op winstuitkering voor ziekenhuizen onder de juiste voorwaarden los te laten

Winstuitkering bij ziekenhuiszorg

__Abstract__ Er zijn belangrijke redenen om instellingen voor medisch-specialistische zorg vrij te stellen van het huidige verbod op winstuitkering, zoals het kabinet voorstelt. De voorwaarden in het voorliggende wetsvoorstel zijn echter deels weinig effectief in het voorkomen van mogelijke negatieve gevolgen en deels onnodig beperkend. Een naar zorgtype gedifferentieerde aanpak verdient de voorkeur

Patient choice, competition and antitrust enforcement in Dutch hospital markets

De NMa moet de mededingingseffecten van ziekenhuisfusies strenger toetsen. Zo luidt een van de beleidsaanbevelingen die volgt uit het promotie-onderzoek van Marco Varkevisser. In het huidige Nederlandse zorgstelsel moet onderlinge concurrentie ziekenhuizen motiveren om de zorgverlening doelmatig te organiseren en goede zorg te leveren. Dit vereist tenminste dat zorgverzekeraars en patiënten uit voldoende ziekenhuizen kunnen kiezen. Iedere ziekenhuisfusie doet het aantal keuzemogelijkheden echter afnemen. De mededingingseffecten van fusies worden daarom vooraf getoetst door de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa). Een fusie die de concurrentie tussen ziekenhuizen te sterk verzwakt, dient in beginsel te worden verboden. Varkevisser laat in zijn proefschrift echter zien dat, in vergelijking met de Verenigde Staten en Duitsland, de mededingingseffecten van ziekenhuisfusies in Nederland minder streng worden getoetst. De NMa lijkt vooral te willen voorkomen dat een ziekenhuisfusie onterecht wordt verboden. Volgens Varkevisser kan deze toegeeflijke houding negatieve gevolgen hebben voor de kwaliteit en betaalbaarheid van ziekenhuiszorg in Nederland. Het zou daarom beter zijn als de NMa zich sterker richt op het voorkomen dat een ziekenhuisfusie onterecht wordt goedgekeurd. Om ziekenhuisfusies streng te toetsen is een goede afbakening van de relevante markt cruciaal. Varkevisser stelt in zijn proefschrift dat het noodzakelijk is dat de NMa meer gedetailleerd in kaart brengt welke Nederlandse ziekenhuizen in de ogen van patiënten onderling uitwisselbaar zijn en dus met elkaar concurreren. Hij betoogt dat het berekenen van zogeheten reistijdelasticiteiten hiervoor momenteel de meest geschikte methode is. De basisverzekering zorgt ervoor dat reistijd feitelijk de enige prijs is die patiënten betalen voor ziekenhuiszorg. De reisbereidheid van patiënten is daardoor bepalend voor de concurrentie tussen ziekenhuizen. De NMa zou deze nieuwe methode dan ook moeten gaan toepassen bij het toetsen van ziekenhuisfusies. Voor effectieve concurrentie tussen ziekenhuizen is het eveneens noodzakelijk dat meer en betere kwaliteitsinformatie beschikbaar komt. Uit het promotieonderzoek van Varkevisser blijkt dat patiënten naast reistijd ook de beschikbare kwaliteitsinformatie laten meewegen in hun ziekenhuiskeuze. De kwaliteitsinformatie die momenteel voor patiënten beschikbaar is, is echter incompleet, inconsistent en bovendien niet gecorrigeerd voor verschillen in zorgzwaarte. Ziekenhuizen die veel ernstig zieke patiënten behandelen scoren daardoor automatisch slechter dan ziekenhuizen die vooral minder ernstig zieke patiënten behandelen. Deze tekortkoming kan ziekenhuizen aanzetten tot maatschappelijk ongewenst gedrag, zoals het selecteren van gunstige risico’s. De voordelen van concurrentie tussen ziekenhuizen worden dan niet gerealiseerd

Hand in hand: op zoek naar de juiste balans tussen marktwerking en overheidsingrijpen in de gezondheidszorg

Marktordening in de gezondheidszorg is verre van eenvoudig. Er is sprake van een complexe zoek-tocht naar de juiste balans tussen marktwerking en overheidsingrijpen. Deze sluiten elkaar niet uit, maar dienen hand in hand te gaan. In het Nederlandse zorgstelsel is daarom gekozen voor ge-reguleerde marktwerking. Gerelateerd hieraan staan in deze oratie drie onderwerpen centraal, te weten mededingingstoezicht, keuzegedrag van patiënten en faillissementen & winstuitkerin

Aanpassing GVS risicovol

Het kabinetsplan om de vergoedingslimieten van geneesmiddelen drastisch te verlagen, kan ernstige bijwerkingen hebben